در این پست از مجله دانشگاه آب ما خواص کربن فعال خوراکی را بررسی می کنیم. امروزه کربن فعال خوراکی در بیشتر حوزه های آرایشی و بهداشتی و صنایع دارویی کاربردهای فراوان دارد. در ادامه مهم ترین این کاربردها را بررسی کرده ایم.
خواص کربن فعال خوراکی
کربن فعال خوراکی در تهیه بسیاری از نوشیدنی ها، الکل ها و مواد غذایی نقش مهمی دارند. این نوع کربن بیشتر به منظور شفاف سازی، حذف بو و رسیدن به طعم خوب در نوشیدنی ها مورد استفاده قرار می گیرد. به همین دلیل کربن فعال خوراکی باید دارای خواص مفید و استاندارد باشد. کربن فعال خوراکی از مواد آلی طبیعی تهیه می شوند و طی فرایندهای خاصی فعال سازی می شوند. به عنوان مثال کربن فعال از پوست گردو ، کربن فعال از پوست پسته و نارگیل و سایر زباله های زیست محیطی می تواند تهیه شود و هر کدام می توانند قابلیت خوراکی بودن را با رعایت ضوابط خاص فراهم کنند.
ویژگی های کربن فعال خوراکی
- ظرفیت جذب بالا: این ماده دارای ساختارسوراخ است. بنابراین به طور موثر ناخالصی‌ها و آلاینده‌ها را از محصولات غذایی و آشامیدنی جذب می‌کند.
- جذب انتخابی: زغال فعال خوراکی به طور انتخابی ترکیبات خاصی مانند رنگ‌ها، بوها و آلاینده‌های شیمیایی را جذب می‌نماید و در عین حال اجزای مفید محصول را بدون تاثیر باقی می‌گذارد.
- مقرون به صرفه: این ماده یک جاذب نسبتاً مقرون به صرفه در مقایسه با سایر روش‌های فیلتراسیون می‌باشد.
- غیر سمی و ایمن برای مواد غذایی: زغال اکتیو خوراکی غیر سمی است و برای استفاده در فرآوری مواد غذاییو نوشیدنی توسط سازمان‌های نظارتی مانند FDA و EFSA تایید شده است.
- قابل احیاء: این ماده را می‌توان چندین بار احیا و دوباره استفاده کرد.
- سازگار با محیط زیست: زغال فعال خوراکی یک جاذب پایدار و سازگار با محیط زیست می‌باشد، زیرا از مواد طبیعی مانند پوسته نارگیل، چوب یا زغال سنگ مشتق شده است.
- حذف کارآمد ناخالصی‌ها: این ماده طیف وسیعی از آلاینده‌ها را از محصولات غذایی و آشامیدنی از جمله آفت کش‌ها، آلاینده‌های آلی، فلزات سنگین و طعم‌ها یا بوهای ناخواسته حذف می‌کند.
11 خاصیت کربن فعال خوراکی
در استفاده از کربن فعال در صنایع غذایی، اهمیت کیفیت و خلوص این ماده به شدت افزایش می‌یابد. از آنجایی که کربن فعال به عنوان یک جاذب قوی عمل می‌کند و به تصفیه و پاکسازی مواد مختلف مورد استفاده در مواد غذایی می‌پردازد، لزوم داشتن کربن با کیفیت بالا بسیار مهم است.برخی از خواص کربن فعال خوراکی عبارتند از:
-
روغن‌خوردنی:
زغال فعال خوراکی در تصفیه روغن‌های خوردنی نقش اصلاح‌کننده رنگ را ایفا می‌کند و همچنین می تواند سمومی مانند هیدروکربن‌های پلی‌آروماتیک (PAH) را از بین ببرد. کربن اکتیو از نوع پودری یکی از پر استفاده‌ترین کربن‌ها برای این منظور است.
-
آبمیوه‌ها:
زغال فعال در تصفیه آبمیوه ها برای انجام عمل رنگ زدایی و حذف طعم‌ها و مزه‌های نامطلوب ناشی از مواد شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
آدامس‌ها:
کربن فعال در تولید آدامس‌ها به عنوان یک عامل تصفیه و بهبود طعم و مزه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
-
سفید کردن دندان ها:
استفاده از زغال فعال در خمیر دندان ها باعث سفید شدن و درخشانی دندان دها می شود زیرا زغال فعال می تواند پلاک، باکتری و لکه های دندان و لثه را از بین ببرد. علاوه بر این، باعث از بین رفتن بوی بد دهان و بهبود بیماری های لثه می شود.
-
بهبودی پوست چرب:
اغلب افراد با پوست چرب مشکل دارند. زیرا پوست های چرب باعث ایجاد جوش صورت و آکنه در پوست می شوند. منافذ پوست های چرب به سرعت بسته می شود و براقیت سطح پوست از بین می رود. علاوه بر این پس از استفاده از لوازم آرایشی احساس سنگینی روی پوست وجود دارد و ممکن است اثرات آرایش به خوبی پاک نشود.
برای حفظ کنترل و تعدیل چربی پوست بهترین راهکار استفاده از زغال فعال است. مهم ترین خواص کربن فعال خوراکی از بین بردن چربی، آلاینده ها، اثرات باقی مانده آرایش و سایر موارد است که می تواند پوست را به حالت نرمال و طبیعی برگرداند.
-
کاهش آلودگی :
کربن فعال خاصیت ضد باکتری و ضد التهاب دارد به همین دلیل می تواند درد و تورم ناشی از گزش و نیش را کاهش دهد.
-
کاهش و بهبودی نفخ:
زمانی که زغال فعال به شکل قرص یا کپسول مصرف شود، باکتری های روده را جذب می کند و می تواند نفخ ، ناراحتی و نفخ رادرمان کند.
این دارو با اتصال به محصولات جانبی داخل روده که باعث ناراحتی می شود عمل می کند و بهتر است دو ساعت قبل از غذا یا یک ساعت بعد از غذا مصرف شود.
-
کاهش کلسترول خون:
کربن فعال می تواند یک راهکار خوب برای کنترل کلسترول خون باشد. زیرا می تواند کلسترول و اسیدهای صفراوی حاوی کلسترول را در روده متصل کند و از جذب آنها توسط بدن جلوگیری کند.
مصرف 24 گرم زغال فعال در روز به مدت چهار هفته میزان کلسترول کل خون را تا 25 درصد و کلسترول بد LDL را تا 25 درصد کاهش می دهد. علاوه بر این، میزان سطح کلسترول خوب HDL نیز 8 درصد افزایش یافت.
-
تصفیه و بهبود طمع آب:
یکی از مهم ترین خواص کربن فعال خوراکی بهبود طعم آب است. زغال کربن فعال می تواند به طور گسترده برای کاهش فلزات سنگین و فلوراید در آب مورد استفاده قرار بگیرد.کربن فعال می تواند ناخالصی ها و کلر موجود در آب را از بین ببرد.بیشتر کربن فعال برای تصفیه اب به صورت فیلتر استفاده می شود و چند وقت یکبار باید عوض شود.
-
سم زدایی از بدن:
زغال فعال خوراکی به دلیل جذب بالا در مواقع ضروری مانند مسمومیت می توانند به عنوان یک عامل نجات دهنده مورداستفاده قرار بگیرند. آنها با به دام انداختن سموم در روده از طریق دستگاه گوارش باعث جلوگیری از جذب سموم در بدن می شوند. زغال فعال در بدن می ماند تا زمانی که همراه با سموم – از جمله باکتری ها و داروها – از مدفوع خارج شود.
-
بهبود بیماری های کلیوی:
بیوتکنولوژی ( NCBI ) نشان می دهد چگونه ترکیب زغال فعال خوراکی با رژیم غذایی کم پروتئین می تواند به درمان بیماری کلیوی کمک کند. طی این تحقیقات بعد از یکسال استفاده از زغال فعال بسیاری از بیماران کلیوی سطح اوره و کراتین خونشان کاهش پیدا کرد. البته این مساله برای هر بیمار متفاوت بود.
کاربرد کربن فعال در نوشیدنی
- حذف ناخالصی‌ها: کربن فعال در تولید نوشیدنی برای حذف ناخالصی‌ها، بوها و مواد ناخواسته از آب و سایر مواد مایع استفاده می‌گردد. یعنی به عنوان یک عامل تصفیه عمل می‌کند.
- حذف رنگ و بو: زغال اکتیو در از بین بردن رنگ‌ها و طعم‌های بدی که بر طعم و ظاهر نوشیدنی‌ها تأثیر می‌گذارد، موثر است. این امر در بهبود خواص ارگانولپتیک کلی محصول نهایی تاثیر دارد.
- کافئین زدایی: کربن اکتیو اغلب در فرآیند کافئین زدایی قهوه و چای به کار می‌رود. این ماده به حذف انتخابی کافئین از نوشیدنی بدون تغییر قابل توجهی در طعم آن کمک می‌کند.
- شفاف سازی: زغال فعال با حذف ذرات، جامدات معلق و ترکیبات مه آلود در شفاف سازی نوشیدنی‌ها تاثیر می‌گذارد.
- افزایش ماندگاری: کربن فعال در نوشیدنی می‌تواند با جذب آلاینده‌ها و ترکیباتی که باعث فساد یا زوال در طول زمان می‌شوند، به افزایش عمر مفید نوشیدنی‌ها کمک کند.
- بهبود طعم: در کاربردهای خاص از کربن اکتیو برای بهبود مشخصات طعمی نوشیدنی‌ها با جذب ترکیبات طعم نامطلوب استفاده می‌شود که منجر به تجربه طعم بهتر و مطلوب‌تری برای مصرف کنندگان می‌شود.
نتیجه گیری:
کربن فعال یکی از منحصربه‌فردترین ماده شیمیایی در صنعت تصفیه است.طول عمر کربن فعال به عوامل زیادی بستگی دارد. مهمترین راه افزایش طول عمر کربن، انتخاب کربن اکتیو درست و خرید کربن فعال با کیفیت است.
منابع:
www.webmd.com
www.purelyblack.com
en.kfervaltierra.com
